‘Een goede sfeer op de werkvloer is het belangrijkste eigen vermogen van een organisatie’.
Over participatie & inclusiviteit
Participatie en inclusiviteit zijn einddoelen die de (gewenste) mate aangeven waarin nader gedefinieerde groepen actief en betrokken zijn bij (onderdelen van) de maatschappij, actief burgerschap. Een bijkomend voordeel is dat daarmee kan worden voorzien in (breder) draagvlak voor beleidskeuzes.
Experimenten participatie via AMVB
Omdat tal van gemeenten niet tevreden zijn over de uitvoering van de bijstandswet stond het ministerie VWS eind 2017, bij een AMVB een meerjaren experiment met de participatiewet en een ‘regelluwe uitvoering van de bijstandswet’ toe aan Utrecht, Groningen Tilburg en Wageningen. Nijmegen sloot zich vrijwillig aan en Amsterdam beraadde zich. Het betreft lokale experimenten, onder supervisie van VWS, waarbij elke gemeente samenwerkt met een nabijgelegen universiteit, op basis van vooraf goedgekeurde plannen. O.a. om ervoor te zorgen dat de experimenten en de resultaten meetbaar en onderling vergelijkbaar zijn. Zodat conclusies en aanbevelingen in principe toepasbaar zijn voor ook andere steden en regio’s, en daarmee een landelijke meerwaarde hebben. Per gemeente gaat het om een proef met zo’n 800 vrijwillige deelnemers, afhankelijk van de omvang van de bevolkingspopulatie, geselecteerd uit het bijstandsbestand op basis van criteria. Het doel van het experiment is na te gaan of een andere aanpak leidt tot meer tevredenheid onder de bijstandscliënten en tot meer uitstroom naar (vormen van) activering, arbeid en inkomsten.
Participatie in categorieën
Van overheidswege zijn er 2 brede categorieën te onderscheiden, namelijk: participatie vanuit een vrije keuze door deelnemers versus meer opgelegde vormen van participatie. De eerste categorie kent 3 vormen van ‘vrije keuze’ participatie:
1.Stemmen bij verkiezingen,
zowel op landelijk, Europees, lokaal en provinciaal als voor stadsdelen, wijkraden en referenda. Men mag stemmen op een kandidaat naar keuze en kan daarmee invloed op beleid uitoefenen.
2.Meepraten & meebeslissen.
Via o.a. inspraakbijeenkomsten van bewonerscommissies, burgerraden en gebieds- en wijkcomités, kunnen bewoners aangeven wat hun wensen, meningen en zorgen zijn. Wat vervolgens wordt meegenomen door de ambtenaren die het o.a. verwerken in beleidsvoorstellen zo dat er breed gedragen beleid kan ontstaan. Meepraten over uiteenlopende maatschappelijke onderwerpen kan ook via online consultaties van bijvoorbeeld de Europese Commissie, waarvoor men zich vooraf dient te registreren. Daarmee kunnen burgers eveneens beleid beïnvloeden. Daarnaast zijn o.a. patiënten- en cliëntenraden waar specifieke groepen zeggenschap uitoefenen, ondernemingsraden, medezeggenschapsraden en ouderraden op scholen via welke respectievelijk werknemers en ouders hun meningen kenbaar kunnen maken, en deels beslissingen mee uitvoeren.
3.Zelforganisatie,
op basis van een financiële bijdrage voor buurtgerichte activiteiten geïnitieerd door de bewoners zoals klussen in de wijk, buurtfeesten en het aanleggen en onderhouden van plantsoentjes en geveltuintjes. Deze vorm impliceert altijd betrokkenheid van en ondersteuning door professionals zoals gebiedsnetwerkers, welzijnscoaches en participatiemedewerkers om het proces aan te sturen.
De 2e categorie verwijst naar ‘vormen van opgelegde’ participatie, en telt vier varianten:
1.Vrijwilligerswerk als tegenprestatie
‘in ruil’ voor een uitkering. Voordeel is dat men in contact blijft met de maatschappij, collega’s heeft en inspiratie opdoet voor omscholing dan wel het zoeken naar (andersoortige) banen. Deze vrijwilligers verlangen over het algemeen wat meer ondersteuning. Met name welzijns- & zorgorganisaties kennen vrijwilligers uit deze categorie naast degenen die zich uit eigen beweging aanmeldden voor vrijwilligerswerk, bijvoorbeeld omdat ze het een zinvolle activiteit vinden of een band met de locatie en de doelgroepen waarmee ze te maken hebben.
2.Participatie & toeleiding naar de arbeidsmarkt.
Met als doel de startkwalificaties van deelnemers naar een hoger niveau te tillen, inclusief aandacht voor onder meer de taalvaardigheden, sociale vaardigheden en persoonlijke ontwikkeling maar ook oriëntatie op de arbeidsmarkt, uitstroom naar (vormen van) betaald werk en / of sociale activering, afhankelijk van de indicatie van de deelnemer. Het gaat evenzeer om het ‘zichtbaar maken van onzichtbare personen’, groepen die algemeen buiten het beeld van gemeenten vallen als het gaat om het bevorderen van arbeidsparticipatie.
3.Participatie & activering richting de maatschappij.
Voor met name kwetsbare groepen, soms afhankelijk van een indicatiestelling. Met als doel de mannen en vrouwen uit een sociaal isolement te halen en samen te versterken via opbouwende activiteiten en ervaringen, die daarmee hun zelfredzaamheid vergroten. Ook bij deze groepen gaat het deels om het ‘zichtbaar maken van onzichtbare personen’, groepen die algemeen buiten het zicht van gemeenten vallen als het gaat om betrokkenheid bij de maatschappij.
4.Sociale Cohesie & buurtontwikkeling.
Bedoeld om groepen bewoners in een bepaald gebied met elkaar in contact te brengen door bijvoorbeeld samen te werken rondom een bepaald, al dan niet gezamenlijk gekozen, thema en op deze wijze een buurt nader op te bouwen. Waardevol voor bijvoorbeeld renovatiegebieden of wijken die (relatief) laag scoren op de veiligheidsmonitor.
Rol van CCC
CCC heeft zowel in de uitvoering als op het gebied van onderzoek, organisatie, ontwikkeling, procesbegeleiding en regievoering ruime ervaring in het coachen van kwetsbare groepen naar activering en (vormen van) werk. Daartoe ontwikkelt CCC (maatwerk) programma’s vanuit een positieve, verfrissende benadering, blijkt uit reacties. Deze programma’s zijn afwisselend, sluiten aan op de belevingswereld van deelnemers en gaan uit van de kenmerken van de doelgroep, de sociaal economisch infrastructuur en de kansen in een gebied. De programma’s voldoen aan gestelde einddoelen, met meetbare resultaten.
Preventie kan eveneens een focus zijn van de programma’s, bijvoorbeeld in het kader van wijkveiligheid, gebiedsontwikkeling of sociale cohesie. Tevens kunnen programma’s bijdragen aan het creëren van draagvlakverbreding via het activeren van een (internationale) achterban teneinde een grotere mate van betrokkenheid te genereren bij een organisatie en zijn doelen. Voorts kan de focus voorlichting aan, en bewustwording van groepen op specifieke thema’s zijn.
Portfolio
Praten is een Kunst: Een training van telkens ruim 6 maanden, met het Centrum Voor Dienstverlening, gericht op activering, als onderdeel van re-integratie. Deelnemers bloeiden op. Resultaten: deelnemers o.a. verbreden hun horizon, wisselen ervaringen uit, groeiend zelfbewustzijn. Velen kiezen erna voor vrijwilligerswerk, anderen durven te solliciteren en vinden (parttime) werk of beginnen aan een (beroeps-)opleiding;
Kadertraining Kunstwerk: Volwasseneducatie, met o.a. Hogeschool Rotterdam en PJPartners. Doel: rondom een talent naar keuze een workshop leren op te zetten. Een reactie:”Wat ik bij KunstWerk leerde heb ik toegepast. Ik wil kinderen stimuleren hun eigen creativiteit te ontdekken”. En: “Door de cursus ben ik mijn lesprogramma duidelijker gaan maken met een doel en toetsing, dat werkt. Jullie geven veel service en komen afspraken na!”. Een nameting, ca. drie kwart jaar na afloop, leert dat de meeste deelnemers lessen verzorgen, soms als opmaat naar vast werk, of starten een beroepsopleiding. Totaal: ca. 90 mannen en vrouwen rondden de training succesvol af;
Training Scholen: voorlichting over o.a. gezondheid, ec.zelfstandigheid en de rol van ouders bij school. Deze vond succesvol plaats in o.a. Feijenoord, Delfshaven, Schiebroek en Charlois, Noord, Kralingen-Crooswijk. Reacties: “Door samen over je schooltijd te praten komen emoties boven, dan komt het er uit”, en: “ik heb veel geleerd. Ik wist niet dat ik het in mij had”;
Kom Erbij!: soc.activering voor groepen ouderen en zorgcliënten, in samenwerking met o.a. Laurens, Humanitas, Middin, Aafje en SOR. De trajecten voldeden goed en genereerden ruime aandacht in de media;
Nieuwland Nieuws: voor Woningbouwcorporatie Woonbron en gemeente Schiedam, met bewoners uit het aandachtsgebied Nieuwland een wijkkrant maken. Werkproces begeleiding en productie;